Os servizos públicos e os negocios privados

En Galicia Confidencial

Cando o PP ocupou o poder en Galicia en 2009, Núñez Feijóo afirmou que levaría a cabo políticas de austeridade pero sen reducir os orzamentos de sanidade, educación e servizos sociais. Minteu doblemente: estes departamentos son os máis atacados polas súas actuacións mentres que, durante o seu mandato, a débeda de Galicia medrou o triplo que co goberno bipartito. En 2009 a débeda autonómica equivalía ao 7,7% do PIB. Nos tres últimos anos a débeda medrou de 4.282 a 7.381 millóns de euros. Esto representa un incremento de 3.099 millóns de euros na débeda,  que equivale xa ao 12.8% do PIB (5 puntos por enriba do herdado). En resumo, os tres anos de suposta austeridade e solvencia económica do actual goberno da Xunta tradúcense nun incremento da débeda en máis de 1.000 millóns de euros por ano.

A pregunta que xurde é ven sinxela: cómo é posible que aumente a débeda autonómica a pesares dos tremendos recortes que están a sufrir os servizos públicos e os cidadáns? Obviamente porque hai menos ingresos pero tamén porque as decisións deste goberno non conducen ao aforro público senon ao desvío de diñeiro público a mans privadas, utilizando todos os mecanismos posibles dentro da legalidade vixente. Dí Antón Baamonde, no seu libro A derrota de Galicia que “no goberno galego senta xente firmemente partidaria da identidade, pero non da galega, precisamente”. Tamén podemos afirmar que temos uns dirixentes públicos que non cren no sector público ao que agreden de xeito sistemático e procuran debilitar progresivamente transferindo orzamentos e funcións a mans privadas.

O Partido Popular afirma que a xestión privada é mellor que a pública. Por eso o goberno de Núñez Feijóo contratou á empresa Eulen (da que é apoderada a súa irmá Micaela) para realizar a atención telefónica e xestión da documentación das persoas afectadas polas preferentes. Para poder adxudicar directamente (sen concurso no DOG) a Xunta dividiu o servizo aos afectados por provincias, para que non superase o límite económico estabelecido. Este proceder xa o realizou esta Xunta noutras ocasións en relación coa mesma empresa. O grupo Eulen tamén consigueu que o concello da Coruña (presidido por Carlos Negreira, compañeiro e amigo de Núñez Feijóo) lle adxudique a xestión da rede de bibliotecas da cidade por máis de dous millóns de euros, sen que tivese ningunha experiencia previa neste tipo de actividade (até o de agora era requisito indispensable para poder presentarse a concurso).

Chegounos esta información durante o mes de agosto mentres o presidente disfrutaba das súas merecidas vacacións en Póvoa de Varzim, localidade do norte de Portugal moi coñecida polo seu casino. Alí foi parado por un garda de tráfico por exceso de velocidade. Despois dunha discusión accedeu a pagar a sanción correspondente. O presidente galego tamén tivo tempo, durante o descanso estival, para xantar nun restaurante da Estrada con Rajoy, Louzán, Jove (ex-propietario de Fadesa) e varios alcaldes da zona. Ainda que acudiron nos coches oficiais foi unha xuntanza informal, fora de axenda. Non trascendeu nada sobre o tratado nese encontro. Non sabemos se falaron dos servizos públicos ou de negocios privados. Se cadra era unha celebración gastronómica e só loubaron a calidade das viandas. Quén sabe? Ou estarían a falar, por un casual, do próximo adianto electoral?

Lucho do Peto

En Galicia Hoxe

Avelino Pousa Antelo tivo unha vida longa e intensa. Chegou á idade de 98 anos sen perder a dignidade, nen sequera nos tempos escuros, cando había que disimular para poder sobrevivir. A súa biografía está marcada polo compromiso con Galicia. Foi un home vital e entusiasta que sempre quixo, segundo deixou escrito, “conquerir unha Terra máis libre e dona dos seus destinos: esa foi a ilusión que encheu os mellores anos da miña vida  e quero que sexa a miña mensaxe para a xuventude”. Algunha vez defineuse a sí mesmo como un perdedor, mais non é tal; a pesar das perdas que tivo ao longo da vida sempre mantivo unha actitude ética que lle permiteu construir unha biografía coherente, exemplar.

No libro “Conversas con Pousa Antelo” de Amancio Liñares demostra ter unha memoria prodixiosa e relata con detalle as diferentes etapas da súa vida (desde a infancia rural no val de Barcala á presidencia da Fundación Castelao), sempre marcada polo galeguismo, o desenvolvemento agrario, o cooperativismo, a renovación no ensino e a defensa da lingua. Relata o seu momento iniciático, que sucedeu nun mitin galeguista celebrado no Teatro Principal de Compostela o ano 1931. O último en intervir foi Castelao. “O teatro estaba cheo e a mín a intervención de Castelao impresionoume tan fondamente que saín de alí galeguista de por vida, e por mil vidas se as tivera. Foi un deses impactos que se cravan con fondura na conciencia dun mozo”.

Coñecín a Avelino Pousa cando eu era un rapaz. Os dous somos barcaleses, ainda que nos separan máis de corenta anos. Cando un grupo de mozos puxemos en marcha a Asociación Cultural “Afonso Eans” en Negreira nos anos setenta contamos co seu apoio e colaboración. Naqueles mesmos anos houbo unha movilización na Cooperativa Feiraco que se enfrentou á xunta rectora presidida por García Calvo; formouse unha candidatura alternativa encabezada por Pousa Antelo. Na tensa asemblea celebrada en Pontemaceira perdeu a votación por corenta votos de diferencia. Así era Avelino. Cando o chamabas sempre estaba disposto a colaborar. Hai uns anos participou na presentación dun libro meu (xunto con Fernán Vello e Xulio Valcárcel), na Galería Sargadelos de Santiago. Estivo como sempre: afectuoso, ameno e divertido.

Porque eu destacaría, por enriba de todas as cualidades persoais que posuía, o seu grande sentido do humor e a humildade. Era retranqueiro e tiña un arsenal de anécdotas que podía encadear durante horas. Cando nunha entrevista lle preguntaron por qué usaba boina contestou: “Porque comecei a quedar sen pelo. Vivindo en Santiago, merqueille outra boina ao meu netiño de tres anos e saiamos os dous á rúa con boina. ¡E a xente ría!”. Era amigo da troula e da festa. Valentín Arias conta nun libro como deu vida a conxuntos músico-vocais como a ronda “Os Codornisos” en Ponte de Mera (Ortigueira) e a orquestra “Avel Pousa y sus Jabatos” en Santa Comba de Lugo. 

Nunca esqueceu as súas orixes, nunca deixou de ser o neno Lucho do Peto, curioso e alegre, que axudaba nas tarefas da labranza. Fuxía do boato e da grandilocuencia. Cando lle dixeron se se consideraba o último galeguista histórico dixo: “Boh, agora a calquera cousa se lle atribúe o calificativo de histórico”. Pois, aínda que él o rexeitara, Avelino Pousa é un referente na historia deste país, un exemplo de coherencia e dignidade. Adeus, mestre, e moitas grazas por todo.

Que se vaian!

En Praza Pública

Galicia é un país de emigrantes. Os nosos avós e os nosos pais, no seu tempo, fuxiron da miseria das aldeas e buscaron un futuro mellor nas Américas, en Europa e noutras xeografías do Estado. Os que marchan ao estranxeiro adoitan ser os máis novos, os máis fortes, os máis decididos, os máis emprendedores (agora tamén emigran os máis preparados). 

Deberiamos lembrar que o principal estímulo para abandonar a propia terra é a necesidade. Deberíamos saber que os inmigrantes que chegaron aquí nas últimas décadas viñeron na busca de traballo e pan. Viñeron para facer os labores duros do campo, para subir ás estadas, para atender os nosos maiores e axudar na crianza dos nosos fillos e netos. Se algúns non teñen contrato non é pola súa culpa: é o contratador quen prefire a ilegalidade.

Neste tempo de recesión económica o territorio peninsular deixou de ser o paraíso soñado dos inmigrantes. Moitos retornaron aos seus lugares de orixe. O ano 2011 a cifra de estranxeiros residentes en España descendeu por primeira vez: 40.000 menos (representa un descenso do 0.7 %). Pero outros permanecen, gañándose a vida como poden. O retorno só significa fame, miseria e ausencia de futuro para eles e os seus; non teñen máis opción que resistir. 

O goberno español, no seu empeño incesante para desmontar o estado de benestar, utiliza unha estratexia mediática moi tramposa pero eficaz. Sinala a un colectivo como responsable da situación e a continuación adopta medidas na súa contra. Dese xeito apunta aos traballadores do sector público como incompetentes e improductivos e deseguido decide rebaixarlles o salario e facilitar o despedimento. Sinala aos pensionistas como atracadores de farmacias e acaparadores de medicinas nas súas casas e obrígalles a pagar os medicamentos. Dirixe o seu índice contra dos inmigrantes, aos que acusa de abusar da sanidade pública e de practicar o “turismo sanitario” e déixaos sen cobertura sanitaria, de xeito que só terán acceso ás urxencias e á atención no parto. Máis de 150.000 persoas quedarán a partir de setembro sen tarxeta sanitaria (arredor de 20.000 en Galicia). Ademáis dun atentado contra dos dereitos humanos, esta medida representa un grave problema para a saúde pública. As persoas con cancro, diabete ou insuficiencia renal quedarán sen atención, así como os afectados por VIH, tuberculose e outras doenzas infecciosas.

O certo é que os inmigrantes acuden aos servizos sanitarios moito menos que os autóctonos –hai estudos que así o demostran-, e que a cotización dos que teñen traballo compensa de sobra o custe da asistencia. O denominado “turismo sanitario” é un fenómeno residual e cunha repercusión ínfima no sistema sanitario. Pero esta clase de argumentos, que fomentan a xenofobia e a exclusión, é aceptada por un sector da poboación, que chega a ver o inmigrante como un competidor. “Que se vaian!”, estalles a decir o goberno coas súas medidas. “Que se vaian!”, berran algúns alporizados, que non lembran o seu pasado recente. 

Agora o Ministerio de Sanidade pretende que os inmigrantes suscriban unha póliza coa sanidade pública, cun custe superior a 700 euros anuais, para ter dereito á asistencia. Esta proposta só ten o apoio do Partido Popular. Andalucía, País Vasco e Catalunya rexeitan estas medidas. Tamén hai colectivos profesionais que manifestan o seu desacordo. Os médicos de familia están a realizar unha campaña para promover a obxección de conciencia na aplicación desta norma. “A lealdade cos pacientes fai que non sexa posible faltar ao meu deber ético profesional e incurrir no abandono. É a miña vontade seguir atendendo ás persoas que son os meus pacientes e que non teñen permiso de residencia”, declaran os asinantes dun documento a favor da obxección. 

Esta proposta non ten xustificación posible. Representa un atropello á ética e á política. É un atentado contra dos enfermos e dos pobres. Detrás dos números hai persoas, como decía El Roto nunha das súas viñetas. Nin sequera ten unha xustificación económica: a recaudación previsible é insignificante no total dos orzamentos sanitarios. “Aguantade, aguantade, que este é o camiño para mellorar!”, din os gobernantes mentres seguen a eliminar dereitos. Mais ningún benestar futuro pode xustificar tanto sufrimento no presente. Os efectos destes recortes están a ser devastadores.

Estas medidas susténtanse nunha concepción ideolóxica que entende a saúde como un negocio e non como un dereito. Esta política de suposta austeridade que deixa desamparados aos enfermos e que marxina aos diferentes está baseada unha concepción supremacista da sociedade. Temos que demostrar que estas ideas son rexeitadas pola grande maioría da poboación. Haberá que lembrar aquel famoso poema, atribuido a Bertolt Brecht, ainda que o seu autor foi Martin Niemöller, un pastor luterano alemán perseguido polos nazis que, en 1945, escribeu:

Cando viñeron levar os comunistas,
gardei silencio,
porque eu non era comunista,

Cando encarceraron os socialdemócratas,
gardei silencio,
porque eu non era socialdemócrata,

Cando viñeron buscar os sindicalistas,
non protestei,
porque eu non era sindicalista,

Cando viñeron levar os xudeus,
non protestei,
porque eu non era xudeu,

Cando viñeron buscarme,
non había ninguén máis que puidese protestar.