jueves, 22 de diciembre de 2016

Xosé Cobas, trinta anos de ilustración


Exposición de Xosé Cobas no Kiosko Alfonso da Coruña, ata o 12 de febreiro de 2017















Xosé Cobas
Xosé Cobas é unha das figuras máis importantes no mundo da ilustración gráfica do Estado. Desde o 15 de decembro e ata o 12 de febreiro de 2017 presenta, no Kiosco Alfonso da Coruña, unha exposición na que se pode ver boa parte da súa obra gráfica, na que se observa a progresión realizada polo artista nos últimos trinta anos, desde os debuxos iniciais con textos infantís -luminosos e coloristas- ata os traballos máis complexos dos seus últimos libros, como os de  Cadros dunha exposición” (Kalandraka).

Cobas naceu en Logrosa-Negreira (1953) hai pouco máis de sesenta anos. Aquel neno da aldea, atento e observador, que miraba o mundo darredor con enorme curiosidade mentres aprendía a pintar cos lápices de colores, sempre tivo capacidade para a observación e habilidade para o debuxo; deseguida amosou unha decidida vocación artística. Soubo, desde moi cedo, que a súa vida ía estar relacionada co mundo da imaxe e da pintura.

Ilustración do libro "Cadros dunha exposición"

Despois de pasar pola Escola de Artes de Santiago iníciase no mundo da pintura. Comeza a ilustrar de maneira profesional no ano 1988 e desde 1991 é deseñador gráfico da Deputación da Coruña. A súa fonda implicación coa ilustración comeza por azar, como tantas cousas na vida. Coñeceu, en 1989, ao seu gran amigo Xabier Docampo que lle propuxo ilustrar un libro seu (“A nena de auga e o príncipe de lume”). comezou un camiño compartido que os levou a publicar moitos libros xuntos, ata chegar ao marabilloso “Libro das viaxes imaxinarias” (Xerais, 2008) onde escritor e ilustrador fan unha exhibición de auténtica mestría. A colaboración continúa e aínda dará, con certeza, moitos froitos.

Ilustración do "Libro das viaxes imaxinarias"
Na actualidade Xosé Cobas é un ilustrador de referencia no panorama nacional. É recoñecido pola profesión e polo mundo editorial. Ten ilustrado centos de libros cos máis importantes escritores  e editoriais da nosa contorna, e no seu traballo como deseñador gráfico na Deputación da Coruña ten feito de todo: carteis, almanaques, marcapáxinas, portadas. Toda esa obra, que agora se pode ver na exposición, ten xa un selo de identidade, pois Cobas foi construíndo un estilo propio, creou un mundo persoal, sutil e delicado, por veces onírico e surrealista, que o fai recoñecible a pesar da evolución experimentada ao longo dos anos. Cobas ten unha existencia tranquila e ordenada. Despois do traballo matinal na imprenta da Diputación dedica as tardes e as noites á ilustración na súa casa de Cambre. Esta exposición é unha excelente mostra de tantos anos (tantisimas horas) de traballo, inspiración e talento. Estamos ante un artista consciente que traballa con rigor e intelixencia, e que conta cunha sensibilidade propia, unha mirada orixinal sobre o mundo, e unha gran perseveranza.
 


Deseño preliminar do cartel Raiña Lupa
Ten feito numerosas exposicións individuais e colectivas; viaxou polo mundo por motivos relacionados coa súa obra; recibiu numerosos premios na súa terra e no extranxeiro; o noso pintor agora non da feito, non é quen de dar resposta ás numerosas propostas de escritores e editoriais que reclaman a súa colaboración. Mais, con todo iso, aínda ten ánimo e creatividade para iniciar outros camiños. Está agora entusiasmado cun traballo propio: un libro sen texto, só con ilustracións, no que pretende facer unha reflexión poética sobre a luz e o tempo. Na exposición hai algúns cadros dese proxecto tan inusual. A luz e as sombras debuxan espazos cheos de misterio e suxestión: cada cadro é, en sí mesmo, un relato. Recórdanme esas pinturas de Edward Hooper, con interiores en penumbra e persoas solitarias (aínda que aquí Cobas prescinde tamén da figura humana). Pois niso anda o noso autor, tentando capturar a luz. Como dicía o citado Hooper, “o meu desexo é pintar a luz do sol na parede dunha casa”. Pois iso. 
Non deixedes de ver a exposición.

jueves, 1 de diciembre de 2016

“El orden invisible de las cosas”



 “El orden invisible de las cosas”, terceira novela de Fernando Ontañón


Fernando Ontañón, que se deu a coñecer como escritor en 2010 con Relatos invisibles, ven de publicar o seu terceiro libro de narrativa, El orden invisible de las cosas (Ézaro Ediciones, 2016), no que se confirma como unha figura emerxente da literatura española actual. Este cántabro (Santander, 1972) afincado na Coruña desde hai anos, ten unha decidida vocación literaria que o ha converter, máis cedo que tarde, nun autor de referencia.

Como serei eu cando non sexa eu? Estes versos do poeta Angel González inician o terceiro libro do escritor. Nesta novela entrelaza historias interpretadas polo protagonista en dúas etapas da súa vida. Relata a paixón do seu primeiro e intenso namoramento e narra, tamén, o derrubamento, lento e doloroso, do seu matrimonio, vinte anos máis tarde. Describe as intensas xornadas amorosas do mozo –na etapa de estudante-, e a desazón e desasosego dunha parella que camiña, anos despois, cara o desastre, cecais buscado por eles mesmos.

Na segunda parte do libro introduce un elemento de intriga, e a investigación dunha realidade histórica. O protagonista conecta, por azar, con persoas relacionadas coa Brigada Político-Social, moi activa no tardo-franquismo e que acadou relevancia pola crueldade dalgúns dos seus principais actores (o célebre comisario Roberto Conesa, ou o policía González Pacheco, alias Billy el Niño). A novela adquire unha maior intensidade e o autor reflexiona sobre cuestións de permanente actualidade. Pregúntase pola segunda vida dos monstruos que practicaron a tortura; despois de rematada a ditadura: qué vida levaron? A qué se adicaron? Cómo se relacionaron cos demáis sen que soubesen do seu pasado? O autor tamén se cuestiona polo sentemento de culpa, polas consecuencias da conduta propia para os descendentes, sobre o azar que dirixe os nosos pasos e condiciona de xeito definitivo o rumbo das nosas vidas. 

 


 Queda reflectida a ignorancia da xuventude sobre a historia recente. Os mozos que naceron na democracia descoñecen case todo da ditatura e das múltiples aristas e zonas de sombra que deixou para a historia. Os mozos que aprenden a ser adultos neste libro non saben nada da crueldade do franquismo, que usou os servizos secretos para vixiar os pasos das persoas suspeitosas de non ser adictas ao réxime, e que utilizou a ameaza, a violencia e a tortura para perseguir calquera indicio de desafección. Todos estes elementos, que poden semellar de difícil mestura, aparecen na novela con naturalidade e coherencia. O fio narrativo conduce o relato con fluidez e os feitos prodúcense como se formasen parte dunha cadea natural e inevitable.

Considero que estamos ante unha obra importante da actual narrativa española, dun libro que aborda unha parte da nosa historia, que segue a proxectar unha fúnebre sombra sobre o presente. E todo ese territorio que abarca a novela (a relación amorosa, o desgaste da parella, a crueldade da policía franquista, os inicios da democracia, os comezos da corrupción urbanística, etc.) é observado polos ollos e narrado coa prosa dun autor novo, que ten unha mirada e unha percepción da realidade ben distintas ás dos seus antecesores (Muñoz Molina, Llamazares, Chirbes). Teño a certeza de que estamos ante un autor que, algún día, verá os seus escritos nos libros de texto dos Institutos. Así o espero.