jueves, 22 de mayo de 2014

A desigualdade humana


Hai unha preocupación crecente polo aumento da desigualdade humana en todo o mundo. Non se trata só da obscena distancia entre o mundo rico e o Terceiro Mundo: Sami Naïr (no seu libro “E virán as migraciones en tempos hostís”) afirma que a imparable inmigración débese á brutal desigualdade entre o Norte e o Sur; mais agora trátase de que nas sociedades occidentais medra unha terrible brecha, de forma que os moi ricos son cada vez ricos, mentres que unha enorme franxa da Humanidade cae cada vez máis aos límites da pobreza. Paul Krugman afirma nun artigo que a porcentaxe de riqueza do 0.1% con máis ingresos de EEUU volveu aos niveis da idade dourada de finais do século XIX.

 Zygmunt Bauman (no seu libro “A riqueza duns poucos beneficianos a todos?”) estima que nas últimas décadas a distancia entre países desenvolvidos e o resto do mundo tende a diminuír, mentres que no interior das sociedades ricas as desigualdades estanse disparando. Sinala o drama da “intelixencia sen futuro, sobrante”, pois esta vai ser a primeira xeración que non vai superar o nivel de benestar dos seus pais senón que vai retroceder. E tamén recorda que a felicidade non se mide pola riqueza total acumulada senón pola súa distribución: “nunha sociedade desigual hai máis suicidios, máis depresión, máis criminalidade, máis medo”.

Thomas Piketty publicou o pasado outono en Francia unha obra que provocou un intenso dabate. En “O capital no século XXI”, con preto de mil páxinas, repasa, desde unha óptica política e histórica algunhas cuestións esenciais da nosa época. Afirma que a crecente desigualdade arbitraria pon en cuestión os fundamentos da democracia, os seus datos describen un capitalismo patrimonial herdado (contra o mito da meritocracia e o emprendemento, que sostén que as grandes fortunas gáñanse e merécense), e propugna unha esixente regulación pública para frear a desigualdade e favorecer a cohesión social e a equidade. Krugman comentou o libro de forma elogiosa. Recorda que as sociedades occidentais anteriores ao I Guerra Mundial estaban dominadas por unha oligarquía coa riqueza herdada, e “este libro reflicte que estamos en plena volta cara a ese estado de cousas”. O autor chega a unha conclusión pesimista sobre o futuro do capitalismo: veremos un futuro con crecemento reducido, dominado por unha clase de “rentistas” hereditarios, como os que figuran nas novelas de Balzac.

Piketty demanda unha fiscalidade progresiva como medio de limitar a concentración da riqueza. Pero nesta cuestión Vicenç Navarro móstrase máis crítico coa súa proposta. Afirma que a redución das desigualdades “necesita non só a baixada do alto, senón tamén a subida do baixo. É dicir, non só é preciso gravar o capital (e as rendas superiores, detalle que Piketty apenas cita) e ata o control público deste capital (que tampouco cita), mediante a nacionalización ou regulación, senón tamén o incremento das rendas do traballo, algo que Thomas Piketty tampouco toca”. Recorda ademais que na base desta crise está o conflito capital-traballo e o capital estivo dominando nesta loita provocando a actual recesión. Pois ben, “a solución pasa por revertir esta loita de maneira que os que agora gañan perdan e os que agora perden gañen”.

O mundo que vén ameaza con ser máis desigual, inxusto e cruel. Este debate sobre a desigualdade que se produce en círculos intelectuais ten que chegar á xente e á politica. Hai que evitar un futuro dominado polas élites económicas e co resto da poboación ao bordo da miseria. Non podemos aceptar un mundo con valados para separar o luxo obceno da pobreza. Mentres os gobernantes e os banqueiros (Botín) celebran a suposta recuperación económica, nos barrios vemos, todos os días, á xente desesperada que xa non pode comprar as súas medicinas. Para evitar este futuro indesexable temos que botalos. Temos que conseguir que os voitres do capitalismo e os seus cómplices da política non se queden con todo. Porque os actuais mandatarios téñeno claro: na súa ideoloxía supremacista o mundo divídese en ricos e pobres, señores e servos, e o destino xa está marcado “no código xenético”. Así o afirmou Rajoy nun artigo publicado en 1982, cando era un cachorro da política e xa sabía ben o que quería.




miércoles, 21 de mayo de 2014

As Áreas de Xestión Clínica: unha ameaza para a Atención Primaria

Documento contra da imposición das Áreas de Xestión Clínica e en defensa da Atención Primaria





O envellecemento da poboación, co aumento das doenzas crónicas e a pluripatoloxía, a constante renovacion tecnolóxica que encarece a prestación asistencial e o incremento na frecuentación dos servizos plantexan un desafío para o sistema sanitario, que debe dar resposta ás novas demandas e afrontar o reto da propia sustentabilidade nun contexto de crise económica global. As políticas aplicadas polos actuais gobernantes (exclusión da cobertura sanitaria de diversos colectivos da poboación, drásticos recortes orzamentarios, introducción de copagamentos etc) non son unha resposta axeitada a este reto. Pola contra, eliminan a cobertura universal, aumentan a desigualdade no acceso aos servizos e provocan desatención sanitaria dos grupos de poboación excluídos provocando danos para a saúde individual e colectiva. 


Para realizar un cambio no modelo asistencial que permita adaptarse ás novas demandas hai quen propón a estratexia da xestión clínica, entendida como unha recuperación da autonomía e liderado por parte dos clínicos que favoreza a integración dos niveis asistenciais sen subordinacións e que reduza a variabilidade na práctica clínica procurando aumentar a transparencia na información. Esta proposta teórica, centrada na Atención Primaria como eixo vertebrador dos servizos sanitarios, podería ser unha oportunidade para o sistema e os profesionais.

Mais a Consellería de Sanidade está a impulsar a creación de Áreas de Xestión Clínica (AXC) nos centros sanitarios de Galicia que nada teñen que ver con este modelo teórico e que a maioría dos profesionais perciben como unha auténtica ameaza. Cómpre recordar que o Decreto 36/2014 foi publicado no DOG en marzo, por vía de urxencia, sen que houbese ningun debate parlamentario e sen consulta previa aos profesionais nin ás forzas sindicais. Esta norma conta, ademáis, cun informe xurídico previo do Consello Consultiva de Galicia que resulta contundente: “O Pleno do Consello dictamina que o proxecto de decreto polo que seguran as AXC do Sergas resulta contrario ao ordenamento xurídico”.


Estes antecedentes e as políticas impostas desde o goberno galego -drástica reducción do orzamento sanitario, incremento masivo das externalizacións, anulación do Plan de Mellora da Atención Primaria (AP) e a posta en marcha das Xerencias Integradas que fagocitan a AP-, provocan unha falta de credibilidade do executivo, xa que as decisións adoptadas ata o momento (con nula transparencia e ausencia de participación profesional e cidadá) non van dirixidas a potenciar a AP e a fortalecer a sanidade pública. Todo parece indicar que este proxecto de AXC tamén vai dirixido a avanzar na privatización, utilizando a vía da microxestión de servizos asistenciais. 

As AXC, tal como están propostas, non sirven para mellorar a coordinación de servizos e niveis asistenciais, senon que poden fragmentar o sistema en numerosas entidades menores que deixan sen competencias á AP. Ademáis, incrementan a burocracia, a duplicidade e os gastos administrativos e favorecen a creación de modelos diferenciados dentro do sistema: todo un traballo previo para a posterior privatización dos centros asistenciais desde dentro. 


Ademáis,  nas AXC o proxecto laboral é ambiguo e pouco definido, o sistema de incentivos é de unha dubidosa ética profesional (baséase no aforro e non na boa práctica clínica), e non hai suficiente información e transparencia para a elaboración dos contratos de xestión; tamén poden xerar duplicidades no conxunto dos traballadores do Sergas (integrados e non integrados en ditas ÁXC) e inequidades na atención aos usuarios (que poderán ter diferentes carteiras de servizos segundo a Área a que pertenzan), e tamén se poden dar situacións de “selección adversa de pacientes” se o incentivo principal é mellorar a eficiencia. 

Con esta proposta de AXC prexudícase ao sistema sanitario público e especialmente a AP. Tamén perden os os traballadores e os usuarios. Saen gañadores desta estratexia as empresas privadas que tentarán buscar beneficio neste desorde, e a pleiade de xestores que ven neste modelo unha saída para o seu porvir profesional. Os que defendemos a sanidade pública e a Atención Primaria temos que frear esta estratexia que pode carrexar severos prexuicios nun futuro inmediato. 

As organizacións profesionais e sindicais asinantes deste documento reclaman:
A paralización da implantación das AXC  tal como se está facendo, a recuperación das Xerencias de AP e a restauración dos orzamentos da sanidade pública. Propoñemos unha intensa movilización unitaria contra o desmantelamento dos servizos públicos que están a realizar os actuais gobernantes desde o propio poder. E solicitamos a apertura dun amplio debate social para realizar os cambios necesarios no modelo asistencial que permita garantir continuidade dunha sanidade pública e universal. 

Asinan:

Asociación Galega  de Medicina Familiar e Comunitaria
Asociación Galega de Médicos
Asociación Galega para a Defensa da Sanidade Pública
Confederación Intersindical Galega
Federación de Sanidade e Sectores Sociosanitarios de Galicia (CCOO)
UGT Sanidade Galicia
Apoian:   Colexios de Médicos de Ourense e Pontevedra

Galicia, maio de 2014

martes, 20 de mayo de 2014

A estratexia neoliberal para apropiarse da Sanidade Pública





Manifesto de SOS Sanidade Pública

As organizacións financeiras e empresariais que controlan os gobernos de Europa, España e as CCAA, están desenvolvendo dende hai tempo novas estratexias para a privatización total do sistema sanitario público (SSP) e para apropiarse dos recursos económicos que o Estado destina a saúde (57.000 millóns de euros segundo os orzamentos do 2014).

Unha poderosa alianza público-privada, que integra á industria farmacéutica e ás de tecnoloxía sanitaria e informática, está aplicando (de xeito solapado e imperceptible para á poboación e os traballadores sanitarios) unha serie de iniciativas destinadas a facerse co control do SSP, co obxectivo de fragmentalo e poñelo ao servizo de empresas e fondos de investimento multinacionais; esta estratexia conta coa complicidade dos políticos gobernantes e dun reducido número de profesionais con ansia de poder e diñeiro. 


Os grandes obxectivos desta Plataforma Pro-Privatización son controlar a información sobre a saúde da poboación e sobre o funcionamento do SSP, controlar a planificación estratéxica (equipamiento, innovación, investigación sanitaria e formación), a administración de hospitais e centros de saúde, e tamén apoderarse da xestión clínica dos servizos asistenciales máis relevantes e potencialmente lucrativos, como a cardioloxía e o atención ao cancro. 

Medidas propostas por esta Alianza que están sendo desenvolvidas nos Servizos de Saúde:

·         Creación de Áreas de Xestión Clínica (AXC) co fin de fraccionar os centros en microempresas con autonomía e participación privada, orzamento propio, capacidade para comprar e vender servizos (mercado interno) e de incentivar aos profesionais (laboralizados) cos recortes de actividade que realicen na súa actividade asistencial.
·         Cambio na estratexia de control e seguimiento de enfermos crónicos para substituír aos coidadores dos pacientes por recursos electrónicos instalados nos fogares e vendidos polas multinacionais tecnolóxicas, que poucos pacientes saberán utilizar nin poderán pagar.

·         Externalizar (privatizar) os servizos de informática, de modo que a industria sanitaria poderá dispoñer de toda a información sobre a saúde da poboación (Historia Clínica Electrónica, teléfono de información aos usuarios) e da actividade dos centros públicos (sistema de citas, listas de espera, derivacións a centros privados, concertos), que permitirá ás empresas privadas realizar a selección de riscos en función dos seus intereses económicos e a promoción dos seguros privados.
·         Entrega a mans privadas das estratexias e a planificación dos recursos. As empresas privadas decidirán o equipamiento a comprar, a súa ubicación e os prezos a pagar por parte do SSP; determinarán as prioridades na investigación, a implantación das innovacións en tecnoloxía sanitaria (biotecnología e medicina persoalizada, que a propia industria admite que non será accesible para todos, polos seu enorme custo) e a formación do persoal sanitario (para facilitar a difusión dos seus produtos farmacéuticos e condicionar, en función dos seus intereses comerciais, a utilización dos recursos diagnósticos e terapéuticos).
·         Control das Asociacións de Pacientes para que reivindiquen as innovacións que lles interese difundir a laboratorios e industria, teñan ou non evidencia contrastada. 


A idea que subxace nestas propostas é financiar con diñeiro público o negocio do sector privado, convertendo a investigación, a innovación e o desenvolvemento en ferramentas decisivas para a privatización. A industria sanitaria pretende “robotizar” o sistema sanitario, prescindir dos profesionais e dos cuidadores e axenciarse o diñeiro que o Estado e as CCAA destinan a sanidade pública.


Aplicacion desta estratexia en Galicia
A Xunta de Galicia apoia con firmeza esta política na que está implicada a Conselleria de Sanidade e altos cargos da Administración. O Director Xeral de Recursos Económicos do Sergas e os xerentes de Vigo e A Coruña foron ponentes principais nos Foros do Club Gertech e a propia Conselleira de Sanidade defendeu nun foro en Barcelona a laboralización do persoal sanitario para que traballe nas AXC. O Sergas xa privatizou a tecnoloxía de información, a Historia Clínica Electrónica, a Central de Chamadas, a Central de Compras etc. Está desenvolvendo dous proxectos como Hospital 2050 e Innova Saúde baseados no diálogo competitivo e o socio tecnolóxico para que as propias empresas que venden tecnoloxía decidan o equipamiento a adquirir, as súas características e o prezo a pagar. Tamén está a impulsar a implantación das Áreas de Xestión Clínica, controladas pola empresa EFQM, vinculada á multinacional da informática IBM, que tamén poderá ser a responsable da formación dos profesionais que se integren nestas unidades.

Consecuencias
Non é xusto nin equitativo que impoñan copagamentos e recortes atención sanitaria e que deixen sen dereito á sanidade aos colectivos máis necesitados; non é admisible a precarización laboral do persoal sanitario, mentres destinan inxentes recursos económicos públicos ás empresas multinacionais, para desenvolver un modelo de sanidade baseado no uso intensivo de fármacos e tecnoloxías sen evidencia suficiente e cun custo desorbitado, en detrimento da promoción, a prevención e os coidados das persoas con doenzas crónicas e discapacidades.
Nesta estratexia perde a poboación (destruccion do modelo sanitario universal, accesible e equitativo), os enfermos crónicos (substitución dos cuidadores por aparatos electrónicos), a Atención Primaria, a Atención á Dependencia e a gran maioría dos traballadores sanitarios, que perderán a súa condición de empregados públicos e estarán sometidos ao poder dos “capataces” das AXC. De triunfar estas propostas a sanidade pública será insustentable económicamente.

SOS Sanidade Pública demanda a reversión dos servizos privatizados polo actual goberno galego, reclama a revocacion da normativa que facilita a privatización do sistema sanitario por medio das novas formas de xestion e propón unha alianza dos cidadáns e profesionais para defender a sanidade pública nas institucións europeas.





martes, 6 de mayo de 2014

A privatización sanitaria: o libre comercio e o Club Gertech



O sistema sanitario público está en perigo. O risco non está na pretendida insustentabilidade que pregoan os profetas ultraliberais (na acción pública sempre é sustentable aquelo que se quere sustentar).  A auténtica ameaza son as políticas neocom que pretenden apoderarse dos orzamantos adicados aos servizos públicos.

Os voitres da especulación financeira planean arredor. Hai unha planificación estretéxica, que ven de anos atrás, e ten por obxectivo desmontar os servizos públicos e apoderarse do seu financiamento. Non se trata dunha nova teoría da conspiración senon de feitos e datos contrastados. Podemos afirmar, con toda certeza, que existe un plan internacional, financiado e liderado pola poderosa industria farmacéutica e as grandes empresas da tecnoloxía sanitaria. Esta estratexia, deseñada  a grande escala, é aplicada de forma estricta, polos políticos cómplices e os grupos de presión, a nivel local.

Un excelente informe publicado pola FADSP (Federacion de Asociacións para a Defensa da Sanidade Pública) revela o plan que se está a negociar entre a Comisión Europea –órgano non electo- e o Departamento de Comercio dos EEUU para constituir unha Asociación Transatlántica para o Comercio e a Inversión (ATCI ou TTIP, dacordo coas siglas en inglés). Comezaron esta negociación en xullo de 2013 -dirixida por dous persoaxes de dudosa reputación-, con grande secretismo. Suscita numerosas  discrepancias, pois os observadores entenden que é moito máis que un tratado de libre comercio xa que suprime todas as barreiras económicas e lexislativas aos intercambios comerciais. No ámbito sanitario este acordo, de aplicarse, representaría que os sistemas sanitarios públicos europeos serían un mercado aberto á participación das empresas de EEUU. As empresas transnacionais pretenden con esta iniciativa “acceder aos presupostos sanitaros públicos dos países europeos para ter a oportunidade de obter grandes beneficios”.

Ante a polémica xerada por esta negociación o Parlamento Europeo aprobou unha resolución que exclúe da negociación os servizos públicos da penetración do sector privado nos mesmos. Mais cómpre saber que as resolucións do Parlamento non son vinculantes para a Comisión Europea que é quen realmente negocia. Non está claro, por tanto, que a sanidade pública quede protexida. Pola contra, este plan vai dirixido a garantir o acceso das grandes empresas transnacionais aos orzamentos adicados a sanidade (que representan arredor do 40% do presuposto total das CCAA), co obxectivo de conseguir a privatización dos servizos sanitarios, “que son vistos polos inversores privados e pola industria farmacéutica e de tecnoloxía sanitaria como unha enorme lista de compras”.

Se fose asinado este Tratado, nos termos que pretenden as partes negociadoras, poderían tornar irreversibles as privatizacións dos servizos públicos, pois a lexislación estatal quedaría condicionada pola normativa de superior rango da UE. As multinacionais e os poderosos lobbys presionan para desenvolver o chamado “Mecanismo de Solución de Diferencias entre inversor e Estado” (ISDS), ideado para protexer aos inversores e que inclúe “disposicións contra a expropiación de servizos de interese público”. Esto quere decir que sería imposible dar marcha atrás nas privatizacións: as concesionarias poderían recurrir a entidades arbitrais para conseguir elevadas indemnizacións por lucro cesante.



Esta estratexia global reflíctese, a nivel local, no “selecto” Club Gertech, unha asociación formada por “xerentes e altos directivos sanitarios e tecnólogos de empresas”. Este foro, que afirma estar orientado á formacion e a crear cultura de innovacion, na realidade é un poderoso grupo de presión que ten un obxectivo claro: apoderarse dos recursos económicos destinados á saúde (57.000 millóns de euros segundo os orzamentos de 2014). Está integrado por xerentes sanitarios e altos cargos, a Universidade de Navarra e o Instituto Carlos III. Recibe apoios da Asociación de Directivos Sanitarios (SEDISA) e do chamado Foro da Profesión Médica (alianza corporativa integrada por organizacións afíns ao actual goberno), e ten o patrocinio de varias empresas do sector (Medtronic, Philips, Roche, Nec Corporation, Citec-B), todas elas con fortes intereses na privatización sanitaria.

O actual goberno galego ten unha particular sintonía con este grupo. O director xeral de Recursos Económicos do Sergas e os xerentes de Vigo e A Coruña actuaron como ponentes principais nos seus debates. A propia conselleira de Sanidade defendeu nun foro en Barcelona a necesidade de laboralizar o persoal sanitario. O Sergas está a desenvolver as súas propostas nos proxectos Hospital 2050 e Innova Saúde. O executivo aplica con dilixencia as receitas do club: concertos público-privado, externalizacións, control da tecnoloxía e da informacion por empresas privadas, e a implantación das Unidades de Xestión Clínica (UXC). Estas UXC veñen ser a fórmula para fragmentar os centros sanitarios en múltiples empresas con autonomía de xestión, coa perspectiva de crear un mercado sanitario interno propicio para os intereses das grandes empresas do sector.

Este lobby redacta documentos e celebra foros de debate, que sirven de plataforma para difundir o seu ideario. A FADSP, noutro informe clarificador, denuncia que esta asociación ten como finalidade xerar “unha alianza público-privada financiada con diñeiro público para negocio das empresas privadas”. SEDISA (que ten vínculos con empresas farmacéuticas: Roche Sanofi, Grünental, Jonhnson&Johnson),  argumenta na mesma dirección. No seu “proxecto Amphos” aconsella: cambiar a xestión dos centros por medio das UXC, transformar os hospitais en empresas autónomas, laboralizar aos traballadores sanitarios e promover os autocoidados do enfermo mediante tecnoloxías instaladas no domicilio. Podemos observar que non son nada orixinais e que  ambos foros repiten as mesmas letanías.

Kevin Carter ganou o Pulitzer en 1993 por esta escalofriante imaxe
A FADSP entende que o sistema sanitario público está en perigo real, por “unha estretaxia deseñada e articulada por grupos poderosos que pretenden facerse con fondos económicos que o estado destina á sanidade”. Esta actuación depredatoria está sendo realizada coa total complicidade dos dirixentes do Partido Popular, asiduos visitantes da “porta xiratoria”. Cómpre movilizarse con dilixencia para frear este  plan de aniquilación dos servizos públicos. Do contrario, os voitres financeiros faranse con todo e xa non nos quedará nada.