A relación do médico co paciente non é unha cuestión técnica: é un encontro entre seres humanos. Nese encontro hai unha persoa que sufre e outra que ten recoñecida pola sociedade a capacidade para aliviar os seus males. O principal instrumento terapéutico do sanitario é a palabra. Un acollemento cordial, respectuoso e afectivo ao doente ten, por sí mesmo, capacidade curativa. Nas Facultades de Medicina dáselle moito valor á aprendizaxe da anatomía, da fisioloxía e das técnicas exploratorias; á comunicación humana préstanlle menos atención. A propia sociedade idolatra a tecnoloxía sanitaria; máis, cando a doenza chega, todos nos decatamos da importancia do trato humano.En Galicia temos dous idiomas: a nosa lingua propia, o galego, e tamén o castelán, que está instalado desde hai moito tempo neste territorio por razóns históricas. O que debería ser considerado unha riqueza (dispor de duas linguas que nos permiten a comunicación con millóns de persoas doutras xeografías) tense convertido nun problema lingüístico que cómpre arranxar. Na vez de celebrar e protexer este agasallo hai certos sectores que desexan a desaparición do galego e que Galicia sexa unha sociedade monolingüe. Nun dos seus libros escribeu Teresa Moure: “As linguas son a primeira e máis importante das manifestacións culturais, o seu exterminio é un atentado contra o patrimonio cultural da Humanidade. A diversidade lingüística é un ben de todos”. Do mesmo xeito que se protexe a biodiversidade debe tamén protexerse a diversidade lingüística. Se unha lingua morre empobrécese o planeta. Cando unha sociedade dispón dunha lingua propia posúe, tamén, unha forma diferente de interpretar a vida. Esto evidenciase de xeito moi notable no terreo da saúde e da enfermidade.
 |
| Rio no bosque (Óleo. Albeos) |
A coexistencia de dous idiomas condiciona a relación no ámbito sanitario. A persoa que usa o galego a cotío síntese mellor atendida si o profesional lle fala no mesmo idioma. Máis o certo é que o galego na sanidade ten unha presenza residual: somos moi poucos os sanitarios que o empregamos no exercicio da profesión. Dase, a miudo, o fenómeno da ocultación da propia lingua: o paciente diríxise ao profesional en castelán, pois entende que colocarse no seu territorio lingüístico pode facilitar a comunicación. Por eso é tan importante que os profesionais fagamos unha oferta positiva, sendo nós os que falemos en galego desde o primeiro encontro. Esto facilitará a comunicación e a relación terapéutica.
A recuperación do galego no ámbito sanitario pode ter, ademáis, un efecto positivo para o propio idioma. A consideración social que ten a medicina e o grande número de contactos que se producen a diario co sistema sanitario contribúen a prestixiar o galego, de ser utilizado éste de xeito habitual. Eso é o que pretende un grupo de profesionais que ven de constituir a Irmandade da Sanidade Galega (ISAGA), que ten como obxectivo principal potenciar o uso do galego na sanidade, por entender que é beneficioso para a relación terapéutica e tamén favorable para a saúde do propio idioma, hoxendía moi precaria.
Esta Irmandade, que nace baixo o paraugas da Asociación de Funcionarios para a Normalización Lingüística, será presentada o vindeiro sábado, 29 de outubro, na Estrada, no transcurso dunha homenaxe ao doutor Manuel Reimóndez Portela, que traballou moitos anos nese concello e deixou relatadas algunhas das súas vivencias no libro “Un médico na aldea”. No transcurso dese acto recibirán un diploma de honra os primeiros 35 membros desta Irmandade; son profesionais de toda Galicia que se teñen distinguido polo compromiso coa língua no seu exercicio profesional. 
La diversidad lingüística es, en cierto modo, equiparable a la biodiversidad. Sólo desde una perspectiva imperialista homogenizadora, entendiendo por tal no sólo cualquier forma de imperialismo político, sino también el tecnocrático neoliberal, es asumible cargarse variedades de plantas con transgénicos o lenguas propias con las importadas. No es casual que en ese contexto, el inglés, más allá de su utilidad como “lingua franca”, tenga la veneración que se le brinda en estos momentos; no es casual que, en una geografía, como la nuestra, incomunicada físicamente en la práctica con el resto del país (ya no digamos con el mundo), la Xunta avale un trilingüismo que no es tal, sino analfabetismo de lo propio y papanatismo anglófilo.
ResponderEliminarEste blog se caracteriza por lo que defiende. Magníficos posts en gallego son comentados modestamente por mí en castellano (aunque entiendo perfectamente el gallego, lo respeto y lo amo, detestando toda la artificiosidad “legitimadora” con que se le ha agredido).
No cabe duda de que no sólo es importante, sino esencial, la aproximación al paciente y ésta supone la lengua, una lengua en la que el médico hable y, sobre todo, en la que escuche el relato único de cada sufrimiento humano.
Enhorabuena por esta iniciativa.
Pues sinceramente, como profesional de la salud, he de decir que el acercamiento al paciente está, afortunadamente, en planos más allá de la lengua. Lo único que el paciente debe tener claro -y es algo obvio- es que en gallego unos y en castellano otros, nos estamos entendiendo y hay respeto. Cuando eso se da, la lengua pasa a un segundo plano, no nos engañemos. Lo que da confianza a un paciente es la amabilidad, el buen trato, escuchar con atención. Que queremos defender y promover el gallego, me parece genial, yo también lo respeto y me encanta. Pero llamemos a las cosas por su nombre, no es el eje de la adecuada atención sanitaria. Y cuando hay respeto y entendimiento, en realidad no es eje de nada sino para generar otras cosas, que es la riqueza de las lenguas: no ser un fin en sí mismas.
ResponderEliminarMar:
ResponderEliminarYo creo que precisamente el problema esencial de la Medicina moderna reside en que no se habla, ni en gallego, ni en castellano, ni en Morse. Y mucho menos aun, se escucha. Hablo en general, claro, sin dudar en absoluto de tu profesionalidad y asumiendo que hay magníficos médicos en nuestra tierra.
Por otra parte, veo perfectamente legítimo facilitar, a través de la profesión médica, como de cualquier otra, la defensa de las lenguas en las que nos movemos. De las dos, porque el castellano que se habla cada día es más pobre.
El gallego ha sido atacado doblemente. Primero por un centralismo represor y después por un institucionalismo autonómico que, en su afán de “normalización”, ha impuesto un gallego pretendidamente ortodoxo alcanzando niveles absurdos. No sé cuál de las dos actitudes ha sido más nefasta para una lengua tan hermosa. Lo que sí es nefasto e incluso patético es que el mismísimo Sr. Conselleiro de Educación responda en castellano a preguntas formuladas en gallego nada menos que en la TVG.