En TEMPOS NOVOS
En NUEVA TRIBUNA
Pablo Vaamonde (Médico de familia. A Coruña)
Manuel Martín (presidente da FADSP)
O goberno
bipartito (PSdG-BNG) apoiou con firmeza a Sanidade Pública en Galicia. Durante
o seu mandato (2005-2009) fortaleceu a rede hospitalaria, integrou todas as
Fundacións Sanitarias (que estaban en quebra) na rede do Sergas, impulsou a
Atención Primaria, aumentou os orzamentos e mellorou as condicións laborais dos
seus traballadores. Pero faltoulle tempo para completar a tarefa. Nin sequera
puido iniciar a construción de novo hospital de Vigo -que xa tiña proxecto e
financiamento aprobado-.
Nas eleccións de
marzo de 2009 –despois dunha campaña electoral bronca e tramposa- o PP
recuperou o poder. Núñez Feijóo converteuse en presidente da Xunta e encadeou
tres mandatos sucesivos (2009, 2012 e 2016). Nestes anos a Sanidade Pública
galega veuse sometida a un ataque programado desde o propio poder que provocou
un severo deterioro nas condicións de traballo e na calidade asistencial,
reiteradamente denunciado polos propios traballadores e polas organizacións
profesionais e sindicais. Núñez Feijóo non é un novato nestas tarefas. É un
experto e convencido privatizador cunha traxectoria que o avala. Foi a man
dereita de Romay para impulsar as Fundacións Sanitarias en Galicia (con
funestos resultados) e foi tamén o brazo executor da privatización de Correos
(dirixiu dita entidade de 2000 a 2003). Tense nomeado como defensor da Sanidade
Pública, mentres impulsa medidas dirixidas a todo o contrario –esta forma de
actuar é moi habitual nos políticos do PP-. O certo é que o PP de Galicia ten
unha axenda oculta (igual que Rajoy cando ocupou o poder en Madrid en 2012)
orientada a deteriorar os servizos públicos e a utilizar os orzamentos para
xerar áreas de negocio, dos que se benefician empresas próximas e os grandes
grupos da sanidade privada.
Faremos a
continuación, en dez puntos, un breve repaso das actuacións realizadas polo
goberno do PP sobre a Sanidade Pública en Galicia. Despois veremos cales serán
as intervencións a levar a cabo para recuperar unha sanidade forte e restaurar
o dano causado, no suposto de que as forzas progresistas poidan formar goberno
e dar por rematada a etapa de Núñez Feijóo. Cando chegou ao poder en 2009 o PP
xa tiña elaborado un plan para converter a sanidade nunha mercadoría. Máis
tarde, o RD 16/2012, publicado no BOE en abril –pouco despois de gañar Rajoy as
eleccións no Estado- doulle ás ao
goberno autonómico para profundar nas privatizacións. Pero xa nos primeiros
días de ocupar o poder tomou dúas decisións de enorme importancia: freou a
implantación do Plan de Mellora de Atención Primaria (AP), que tiña orzamento
previsto para aumentar a calidade neste nivel asistencial nos seguintes anos, e
derrubou o proxecto do novo hospital público de Vigo para substituilo por outro
seguindo o modelo PFI, que xa impuxera o PP en Valencia e Madrid. Despois
revisaremos a importancia destas decisións. Porque deseguida comezou a
“externalizar”.
1. As “externalizacións”
Nunha entrevista en La Voz de
Galicia asegurou, nos inicios do seu mandado,
que era partidario de
privatizar “todo lo que no sea el núcleo duro del
sistema sanitario”. Entregouse á tarefa desde o primeiro momento
.
Comezou polos servizos de apoio: a historia clínica, a receita electrónica, a
central de chamadas, as telecomunicacións, os servizos de catering, a limpeza e
a enerxía, o mantemento dos equipos, o almacenamento e distribución de material
sanitario: todas estas parcelas pasaron a mans privadas en pouco tempo.
Continuou coa entrega a empresas privadas da xestión da alta tecnoloxía, o
laboratorio central de Galicia, a investigación clínica e as contratacións
públicas do Sergas. Resulta moi relevante que se entregue a empresas privadas a
información privilexiada dos servizos estratéxicos do sistema e dos propios
pacientes. A Administración perde o control e queda como refén destas empresas
que son as que controlan e utilizan os datos sensibles da sanidade.
Mesmo fixeron o intento de privatizar a
esterilización dos centros sanitarios:
en xaneiro de 2014 publicaron no DOUE (Diario Oficial da Unión Europea),
o anuncio dun concurso para a privatización deste servizo. O grave perigo que
entraña unha medida deste tipo e a reacción dos actuais responsables fixo que
non fose implementada, polo momento. Tamén teñen na recámara o proxecto das
Unidades de Xestión Clínica: a resposta dos profesionais fixo que se detivese
esta medida , que significaría privatizar –en contra do afirmado por Núñez
Feijóo- a propia actividade sanitaria, o que denominou “núcleo duro” do
sistema.
2. Recorte de orzamentos e
redución de persoal e camas hospitalarias.
Durante os seus mandatos o Sergas
recortou o orzamento en máis de 1.000 millóns de euros (unha redución do 18% respecto ao de 2009).
Mentres tanto a sanidade privada medrou de forma imparable: agora xa realiza o
25% da atención hospitalaria da CCA. Isto tivo como
consecuencia a supresión de máis de 500 prazas de persoal médico, 184 de enfermaría e 1.121
en todas as categorías, así como o peche de camas. O número de
camas hospitalarias nos establecementos sanitarios do SERGAS vén reducíndose dende o regreso do PP
ao poder en 2009. Das 9.863 camas que nese ano había en funcionamento, pasouse
a 9.126, un descenso de 737. O número total de camas instaladas tamén se
recortou, pero algo menos (575). O número de camas en funcionamento por cada
mil habitantes reduciuse das 3,6 ás 3,34, lonxe dos estándares europeos (ao
redor de 5 camas por cada mil habitantes). Un país envellecido e con pacientes
pluripatolóxicos que precisan de ingresos hospitalarios reiterados non permite
reducir as camas hospitalarias, por moito que agora se fagan máis cirurxías sen
ingreso ou de curta estancia.
3. A desactivación da Atención
Primaria
Os sistemas
sanitarios organizados en dous niveis asistenciais son os máis eficientes e os
que máis aportan á saúde da poboación. Un sistema sanitario “forte” precisa
unha AP “forte” (Barbara Starfield). A AP debe ser o elemento central que asuma
a coordinación dos procesos asistenciais e, para iso, ten que contar con
profesionais formados e con medios suficientes que permitan resolver máis do
80% dos problemas de saúde. Con ese deseño foise construíndo, nos últimos 35
anos, un SNS que, pese a tódolos ataques, conserva un nivel de calidade máis
que aceptable. A AP foi degradada polos gobernos do PP en diversos territorios
do Estado. Deron preferencia ao nivel
hospitalario, máis favorable para os negocios privados.
En Galicia, desde que goberna
Núñez Feijóo, o nivel asistencial máis
prexudicado foi a AP, que viu recortado
o seu orzamento de forma radical. En 2019 representou o 12.5% do gasto
sanitario total (190 millóns menos que en 2009). En AP, ademais de suspender a
aplicación do Plan de Mellora, Núñez Feijóo tamén suprimiu as Xerencias de AP
(que tiñan o seu orzamento e capacidade de decisión propia); foron fagocitadas
por unha xerencia única hospitalaria (EOXI), de tal forma que o primeiro nivel
asistencial perdeu autonomía de xestión e pasou a ser un apéndice menor dos
grandes hospitais.
A sobrecarga asistencial nos
Centros de Saúde, así como a ausencia de pediatras e o peche de consultorios
rurais, son unha consecuencia directa
dos recortes. Non houbo convocatorias de prazas para AP e outras foron
amortizadas. Os contratos eventuais do persoal son cada vez máis precarios e
degradantes. Todo isto xerou unha enorme indignación entre os profesionais, que
se senten castigados por este goberno. En 2019 houbo unha tensa conflitividade;
houbo folgas, manifestacións, concentracións e protestas de diverso formato
coas que se reclamaba a restauración da dignidade da AP. A protesta dos traballadores dos PACs, a
mobilización d@s profesionais precari@s, a dimisión en masa dos xefes de
servizo de AP de Vigo: todas estas son expresións do crecente malestar
profesional. O goberno respondeu a estas protestas e presentou un modelo de
contrato para os eventuais que só valía para “estabilizar” e manter a
precariedade. O reclamo non serviu para nada. Os profesionais non asinaron esta
proposta.
En abril de 2019 convocouse unha
folga en AP, que prevía ter un amplo seguimento. Foi desconvocada, co desacordo
de moitos profesionais, despois de chegar os convocantes a un acordo coa
Consellería para constituír un “Consello Técnico de AP” que tiña a misión de
elaborar e propoñer estratexias para un novo modelo de AP en Galicia. Máis de
douscentos profesionais traballaron durante meses en quince comisións. A
mediados de novembro a Consellería fixo público un documento (“Por unha AP
vertebradora do sistema de saúde”) elaborado por unha consultora externa,
mentres os integrantes do Consello Técnico seguían cos seus traballos,
descoñecedores desta iniciativa. Unha mostra máis da forma de proceder da
Consellería. Houbo un gran descontento nos profesionais que prepararon novas
mobilizacións. Pero chegou o coronavirus e todo mudou.
4. O ataque aos hospitais
comarcais. O conflito de Verín
Coa Lei de Saúde
rebaixaron as Áreas Sanitarias de once a sete (suprimiron as áreas de Salnés,
Verín, Burela e Barco de Valdeorras); os hospitais comarcais perderon
capacidade de xestión e pasaron a depender dos centros de referencia. A
estratexia pasa por concentrar o poder de decisión e a capacidade de gasto nos
xerentes dos grandes hospitais, que son persoas próximas ao PP. Desmontan as
XAP e os hospitais comarcais para concentrar o poder nos grandes hospitais,
onde as posibilidade de xerar espazos de negocia para empresas externas é
maior.
Mentres falan de
fixar a poboación no territorio e favorecer a vida no rural, toman decisións
que provocan todo o contrario. A redución de servizos educativos e sanitarios
provoca a fuxida da poboación a zonas onde poidan acceder a ditos servizos. A
perda de autonomía dos comarcais favorece actuacións como o peche, a primeiros
de decembro de 2019, da atención aos partos e o servizo de urxencias
pediátricas no Hospital de Verín, que provocou unha gran indignación da
poboación. A extraordinaria mobilización das xentes da comarca (coa consigna Verín non se pecha) fixo dar marcha
atrás na decisión, aínda que de forma condicionada (e posiblemente temporal:
despois das eleccións pode que muden de idea, se continúan no poder). Esta
decisión, claramente política, ten unha lectura moi clara: este goberno aposta
polos grandes hospitais e a alta tecnoloxía –onde hai espazos abertos aos
negocios-, e non se preocupa pola atención próxima ás persoas –que favoreza a
vida no territorio-. O dereito á atención sanitaria queda anulado: a saúde
convértese nunha mercadoría.
5. A derivación aos
hospitais privados, a Lei de Garantías e o Acordo Marco
O 25% da atención
sanitaria xa se realiza en hospitais e centros privados. A derivación de pacientes
á privada entre 2005 e 2015 multiplicouse por tres e sigue aumentando. A
actividade concertada (servizos realizados por centros privados a pacientes
derivados desde o Sergas) representa o 80% da actividade total dos hospitais
privados: o Sergas destina máis de 260 millóns ao ano para pagar esta
actividade dos centros privados. Todo iso sucede a pesar de que o Consello de
Contas ten advertido de que a concertación é máis custosa que a atención realizada
con medios propios. Esta situación atrae ás grandes empresas do sector que
están a adquirir hospitais en Galicia xa que ven unha posibilidade segura de
negocio (Grupo Quirón, Grupo HM-Hospitales, Farmacéutica Almirall).
O goberno de Núñez
Feijóo lexislou para favorecer os intereses dos centros privados; publicou a
finais de 2017 unha norma tramposa, o “Decreto de tempos máximos de espera”,
que debería servir para garantir o dereito dos cidadáns a ser atendidos nun
prazo razoable no sistema público. Mais, pola contra, o que realmente garante é
a derivación masiva de pacientes a centros privados e o castigo dos que non
acepten tal derivación mediante a supresión do dereito garantido por esta lei.
Os pacientes chamados para recibir atención sanitaria nun centro privado que
non acepten dita derivación quedan sen o dereito a ser atendidos. Agardarán sen
data e sen poder reclamar. Así o establece, de forma obscena, a Instrución 1/2018.
Deste xeito os centros privados ven asegurado o negocio e incrementan de forma
notable a actividade derivada do Sergas.
No mesmo contexto
podemos sinalar que o Hospital da Coruña teña asinado, en 2018, un Acordo Marco cos hospitais privados da cidade, por un montante total de case 100 millóns de
euros, para realizar actividade concertada nos seguintes catro anos. O acordo
inclúe actividade asistencial, cirúrxica, probas complementarias e tamén a
hemodiálise. Os centros beneficiados por este Acordo Marco son o Hospital San
Rafael, Hospital Modelo e o Hospital Quirón, que xa ven realizando a
hemodiálise de pacientes do Sergas desde hai anos. Isto permite aos hospitais
privados dimensionar as súas plantillas e aumentar a súa actividade, pois
garanten a derivación de pacientes do Sergas. Con estas medidas o orzamento
sanitario é desviado aos centros privados, mentres os públicos están sendo
descapitalizados e privados de medios e persoal.
6. O deterioro da
atención á saúde mental
En Galicia dáse un
elevado consumo de ansiolíticos e antidepresivos e ten unha elevada taxa de
suicidios. Os problemas de saúde mental teñen unha elevada prevalencia na
poboación pero os servizos sanitarios públicos ofrecen unha resposta
insuficiente. Cando o PP tomou o poder en 2009 eliminou o Plan Estratéxico en
Saúde Mental, elaborado polo goberno progresista, e non presentou ningunha
alternativa. Galicia ten a metade dos recursos recomendados hai vinte anos. Dos
1.500 profesionais que recomendaba o citado Plan só hai 950. E non só se precisa
aumentar a dotación de psiquiatras senón tamén de psicólogos clínicos,
enfermaría especializada, terapia ocupacional e traballo social.
Os servizos e as
consultas están colapsados, con máis de 8000 pacientes en lista de espera de
Psiquiatría. A atención aos trastornos infantís e xuvenís é especialmente
grave: só hai unha unidade de hospitalización con sete camas en toda Galicia.
7. A privatización
da intelixencia e da tecnoloxía no Sistema Sanitario
A investigación e a innovación tecnolóxica están controladas
pola industria sanitaria, polos laboratorios farmacéuticos e pola banca, que
participan en organismos públicos e controlan as actividades que levan a cabo:
a “Axencia de Docencia, Formación,
Investigación, Innovación e Avaliación de Tecnoloxías e Servizos Sanitarios” e
a “Axencia Galega de Sangue e Tecidos”. Isto
permite a multinacionais, fondos de inversión e empresas financeiras influír e
controlar a investigación, a avaliación de tecnoloxías, a formación dos profesionais
sanitarios e dos directivos, as doazóns de sangue e tecidos e a coordinación de
transplantes de órganos.
O “Instituto de Investigación Sanitaria” é
unha estrutura organizativa para a promoción e o desenvolvemento da
investigación nos hospitais. Engloba ás fundacións de investigación hospitalarias
co obxectivo de promover a investigación e a innovación, para patentar os
resultados da mesma. Como consecuencia os ensaios clínicos, os biobancos de
tecidos e a xenómica están xestionados pola fórmula de colaboración público-privada coa participación de empresas multinacionais,
grupos de capital risco e fondos de inversión.
O Sergas tamén
emprega neste ámbito dúas fórmulas “curiosas” na súa relación co mundo
empresarial. A “compra publica
innovadora” e a figura do “socio
comercial” serven, en teoría, para impulsar a innovación empresarial
privada con fondos públicos. Mais o certo é que con estes instrumentos o Sergas
financia a investigación, pero ten que pagar as patentes resultantes da mesma
(ás empresas que a realizan con fondos públicos). O Sergas renuncia a controlar
a investigación e beneficia ao sector privado, que recibe fondos, utiliza os
centros sanitarios, aos profesionais e mesmo aos enfermos para as súas
investigacións. A Lei de Racionalización do Sector Público de 2014 legalizou o
patrocinio privado de todos os servizos do Sergas.
En 2016 Núñez Feijóo
cedeu os servizos de Cardioloxía de catro hospitais (A Coruña, Santiago, Vigo e
Lugo) á multinacional norteamericana Medtronic,
por medio dun convenio secreto do que se descoñecen os principais termos e que
permite á compañía instalarse, controlar e testar os seus produtos nas áreas
médicas dos citados hospitais. A Xunta de Galicia ocultou durante meses eses
acordos. Para a Asociación de Pacientes do CHUS, que logrou acceder á documentación,
despois dun ano de reclamacións, o convenio do Sergas con Medtronic “constitúe
unha intervención do sector privado na sanidade pública contraria ao interese
xeral”. Medtronic ten unha escura historia, e numerosas demandas xudiciais,
pola súa agresividade empresarial.
8. O concerto
singular con Povisa
O hospital privado
Povisa está integrado na rede asistencial do Sergas e ten asignada unha poboación
de 140.000 habitantes (parte da cidade de Vigo e a península do Morrazo).
Durante o mandato de Núñez Feijóo a relación de Povisa co Sergas foi moi
intensa. Mesmo funcionou a porta xiratoria que levou a Rocío Mosquera desde un
cargo na empresa á mesma Xerencia do Sergas (2009-2012). Foi ela quen negociou
a renovación do concerto singular, que mellorou substancialmente. Supera xa os
80 millóns de euros anuais, a pesares de que dedica menos recursos e servizos
que os centros públicos para atender aos pacientes do Sergas. A súa xestión ten
unha total falta de transparencia (Consello de Contas) e presenta a maior lista
de espera cirúrxica de Galicia.
Pese a todas estas
circunstancias Povisa recibe sempre un trato de favor. A planificación
do Sergas case sempre se fixo tendo en conta os intereses deste hospital.
Así foi que ao novo
hospital de Vigo (proxectado polo goberno progresista) recortáronlle 400 camas
das 1470 previstas, xusto as mesmas (405) que agora ten concertadas Povisa co
Sergas. Deste xeito este hospital segue a ser necesario para atender a toda a
poboación da comarca, e o Sergas non pode prescindir dos seus servizos.
O hospital Povisa foi, nos últimos anos,
propiedade da
familia Silveira (que controla Remolcanosa, Elcano e un grupo de navieiras repartidas por prazas
"off shore") ven de ser comprado pola empresa Ribera Salud
(a que naceu en Valencia para xestionar o
fracasado hospital de Alzira, pero que hoxe pertence á
aseguradora estadounidense Centene).
Deste xeito os dous hospitais de Vigo están en mans privadas e o Sergas é refén
destas empresas.
9. O Hospital Álvaro Cunqueiro de
Vigo
O goberno progresista tiña –no ano 2009- aprobada e presupostada a
construción dun hospital 100% público (que custaría 400 millóns de euros,
fronte aos 1300 presupostados para o actual, e que estaría finalizado en 2013,
e quedaría baixo dominio da propia Administración sanitaria e sen hipoteca (o
canon anual que terá que pagar a Xunta á empresa adxudicataria durante 20
anos). Houbo numerosas irregularidades durante a construción do edificio e as
deficiencias coñecidas son múltiples. A privatización do novo hospital realizárona
en dous pasos: primeiro procederon á asignación do financiamento, construción,
xestión e explotación das áreas non sanitarias (incluído o aparcadoiro) a unha
Unión Temporal de Empresas (UTE) liderada por Acciona, por medio da figura de
Concesión de Obra Pública. En segundo lugar procederon á modificación do
proxecto inicial, no que reduciron os recursos previstos para abaratar a obra,
pero mantendo o canon de 72 millóns de euros anuais previstos no contrato. Esa
é a hipoteca que haberá que pagar ata o ano 2035. O canon do HAC representa o
35% das inversións da Xunta en Vigo: o HAC será obxecto da maior partida
orzamentaria do Sergas durante os próximos 20 anos.
Os recortes introducidos no proxecto son notables: un 32% nas camas de
hospitalización (arredor de 400) e nos quirófanos, máis do 50% no Servizo de
Urxencias, anularon o Laboratorio Central (favorecendo a Unilabs, empresa que
xestiona o Laboratorio Central de Galicia –e tamén o de Madrid-) e suprimiron
edificios (docencia, investigación e hospital de pacientes); tamén alteraron a
calidade dos materiais e do equipamento previstos. As consecuencias destes
recortes son graves: a ostensible diminución da oferta hospitalaria fai que o
HAC non sexa capaz de dar resposta ás necesidades sanitarias da comarca, a
sanidade pública queda gravada cunha grande hipoteca e, ademais, a
Administración perde o control da sanidade na área, que pasa a ser dominada
pola empresa concesionaria do HAC e por Povisa, que permanece como hospital de
referencia para unha parte importante da poboación. A sanidade pública queda
secuestrada por estas empresas: prevalece o negocio por enriba das necesidades
da xente.
10. O coronavirus en Galicia. As Residencias de
Maiores
A mediados de marzo o goberno decretou o estado de
alarma para facer fronte á extensión do coronavirus. As rúas quedaron baleiras
e as nosas vidas mudaron de repente. Comezou un longo confinamento que
alimentou o pánico de moita xente. Os servizos sanitarios tiveron que afrontar
unha loita desigual para frear a extensión do Covid-19. Houbo falta de medios
para atender aos pacientes e para protexer aos profesionais. Moitos deles
chegaron a infectarse polo virus. Os recortes que sufriu a sanidade e o
abandono da Saúde Pública e dos servizos de vixilancia epidemiolóxica crearon
unha situación de auténtica indefensión.
Pero a extensión do virus en Galicia foi menor que
noutras comunidades. Somos un territorio afastado, coa poboación dispersa e con
escasa chegada de persoas doutras procedencias (agás a fuxida masiva de Madrid
nos primeiros días). A seroprevalencia do virus na poboación xeral está por
debaixo do dous por cen. Pero houbo un ámbito onde o coronavirus afectou de
forma severa provocando unha elevada mortalidade: nas Residencias de Maiores.
En Galicia faleceron nestas institucións 271 persoas (132 na propia residencia,
sen ingreso hospitalario) e houbo moitos coidadores afectados. Iso representa o
45% do total de mortes na CCAA. As políticas impostas nos últimos anos teñen
unha relación directa con esta elevada mortaldade.
A entrega das Residencias de Maiores a mans
privadas e amigas é o antecedente necesario para que esta epidemia provocase
unha mortalidade tan elevada. Núñez Feijóo favoreceu a privatización das
residencias e a Xunta fixo unha total deixación de funcións no control da calidade
de atención prestada (Consello de Contas). A maioría dos falecidos estaban en
residencias privadas, sobre todo nas xestionadas por DomusVi e pola Fundación
San Rosendo. DomusVi é a maior rede privada de Residencias de Maiores de
España; a súa CEO é Josefina Fernández,
persoa próxima ao PP que a finais de 2019 recibiu un premio Galicia Global de
mans do conselleiro de Economía. A Fundación San Rosendo está presidida por
Benigno Moure,
un cura –amigo de Fraga, distinguido cunha medalla Castelao- que foi condenado
en 2008 a cinco anos de cárcere por roubar 600 millóns de euros a unha muller
demenciada. Nesas mans está a atención dos nosos maiores.
Cando se tomaron estas decisións houbo grupos que
viron unha oportunidade de lucro. Converteron a atención aos maiores e
dependentes en negocios que cotizan en bolsa. A prestación do servizo estaba
baseada en conseguir o máximo beneficio mediante o recorte de medios, de
persoal e a precarización da atención. Cando o coronavirus comezou a afectar ás
residencias a carencia de recursos para afrontalo foi alarmante. Houbo maiores
que morreron en soidade e sen poder ser despedidos polos seus.
O Sergas estableceu nun protocolo que as persoas con dependencia severa non fosen trasladados ás unidades de hospitalización e que quedasen illados no seu centro residencial. As familias
afectadas
xa acudiron ao xulgado.
Aínda que Núñez Feijóo afirma que deixar aos dependentes nas residencias, e non
hospitalizalos, foi decisión dos médicos e non da Xunta, o certo é que era
unha instrución da Consellería de Sanidade. Pretende aparecer ante a opinión pública como o
heroe que parou o coronavirus. Algunhas
decisións súas contribuíron a todo o contrario.
Na anterior entrega fixemos o relato da actividade desenvolvida polo PPdeG durante
a última década, desde o propio poder, para desmantelar a Sanidade Pública
galega. Poderíamos falar tamén do ocultamento e maquillaxe das listas de
espera, da drástica redución do proxecto de hospital de Pontevedra, da diminución
de recursos para os Programas da Muller, do deterioro da atención ás drogodependencias,
dos recortes e privatizacións dos servizos de ambulancias e da supresión da
participación comunitaria introducida na nova Lei Galega de Saúde. As
modificacións realizadas son profundos e dificilmente reversibles; se nas
próximas elección se produce un cambio político a recuperación da sanidade
pública deberá ser unha das prioridades do próximo goberno. Non será doado, e
haberá que establecer un programa de actuación para restaurar o dano causado.
Apuntamos a continuación un breve guión das posibles actuacións para cambiar o
rumbo da sanidade neste país.
